TRYCHOLOGIA to dział dermatologii zajmujący się anatomią, fizjologią, patologią, leczeniem i profilaktyką skóry głowy i włosów. Trichologia często wykorzystywana jest w medycynie sądowej.

Prawidłowo: trichologia, z greckiego θρίξ.: tricho, gen.: τριχός, „włos„ oraz doktryny lojik’l – „logia” – NAUKA O WŁOSACH.

Według informacji w Polsce, mało znany rozdział medycyny, nawet wśród lekarzy specjalistów. Źródła historyczne podają koniec IXX w., jako użycie terminologii trichologia i poruszenie problematyki schorzeń włosów / skóry głowy. Przypisuje się to Profesorowi Wheeler-owi z Anglii, który rozpoczął badania nad procesami wypadania włosów i opracowywanie metod leczenia tych schorzeń.

W roku 1902, jako pierwszy na świecie został założony przez lekarzy Instytut Trichologii
w Londynie (Institute of Trichologists), a następnie 24 IX 1928 r. otwarto pierwszy specjalistyczny szpital leczący choroby włosów i skóry głowy – The Scalp and Hair hospital, którego dyrektorem był Francis Law (pierwsza publikacja pojawiła się w kwietniu 1937 r.).

Publikacje medyczne i teksty naukowe z trichologii dostępne są już od lat 1950 - 1960,
do dziś opracowywane przez specjalistów z dziedziny dermatologii i kosmetologii.

W Polsce po raz pierwszy została wydana książka w Warszawie przez Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich w 1970 r. dr Wojciecha Kostaneckiego zatytułowana ,,Choroby włosów”. Autor w przedmowie dedykuje jej przeznaczenie dla dermatologów, internistów, onkologów, medyków sądowych, jak również biologów, histologów, fizjologów, mykologów i lekarzy weterynarii.

Następną była książka tego samego wydawnictwa PZWL, wydana niemal w tym samym czasie przez kierownika Kliniki Dermatologii AM w Lublinie, doc. dr. med. Romana Michałowskiego pt.: ,,Choroby włosów i skóry owłosionej”. W przedmowie pojawia się terminologia TRYCHOLOGII! Cytuję:
,,W trichologii istnieje wiele zagadnień poznanych, jak dotąd, niedostatecznie lub tylko fragmentarycznie.”
W obu wydanych książkach, obszernie poruszono wiedzę od embriologii włosa, po większość rozpoznanych chorób skóry głowy, uwzględniając lata 6o-te, jako czas powstawania powyższych wydań.

Bardzo cenną dla dermatologa/praktyka zajmującego się diagnozowaniem obrazowym skóry jest książka wydana przez Cornetis we Wrocławiu w 2008 r.: ,,Dermatologia cyfrowa” dr n. med. Grażyny Kamińskiej-Winciorek dermatologa-wenerologa z Katowic.
Książka, jako przewodnik przedstawia zastosowanie i zasady diagnostyki wideo – dermatoskopowej. Jeden rozdział poświęcony jest Trichoskopii cyfrowej – cyfrowej diagnostyce łysień.

Dużą pracą zespołową jest wydanie 500 str. w języku angielskim ,,Atlas of Trichoscopy” – Dermoscopy in Hair and Scalp Disease 2012 r. – przez specjalistyczny zespół dermatologów
m. in dr Małgorzaty Olszewskiej, dr Adrianny Rakowskiej pod przewodnictwem dr hab. n. med. prof. Lidii Rudnickiej, kierownika Kliniki Dermatologii Szpitala Klinicznego w Warszawie, prezesa Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.

Ostatnim wydaniem w 2015 r. jest książka pt.: ,,Choroby włosów i skóry owłosionej” – wydawnictwo Termedia pod redakcją dr hab. n. med. prof. nadzw. Ligii Brzezińskiej – Wcisło, kierownika Katedry i Kliniki Dermatologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowickim Szpitalu Klinicznym. Pani prof. zajmuje się przede wszystkim leczeniem chorób włosów i twardziny układowej.

TRYCHOLOGIA, jako dział nauk medycznych, analizuje – diagnozuje – leczy choroby skóry głowy i włosów.

Najczęściej spotykane zaburzenia i choroby:

• wypadanie włosów
  (okres dziecięcy, dojrzewania, po porodzie, menopauza, andropauza)
• przerzedzenia
• łysienia niebliznowaciejące
• łysienia bliznowaciejące
• trichotilomania (psychotrychologia)
• moniletrix,
• anomalie strukturalne włosów 
• dystrofia, dysplastyka opuszek  
• atopowe zapalenie skóry głowy
• ciemieniucha dziecięca, starcza
• łojotokowe zapalenie skóry 
• przetłuszczanie
• łojotok
• łupież tłusty
• łupież suchy
• hiperhydroza
  (nadmierne wydzielanie gruczołu potowego)
• łuszczyca
• egzema
• grzybica
• sucha swędząca skóra, podrażnienia
• włosy i skóra zniszczone chemicznie i mechanicznie.

Mieszkając na stałe w Polsce od 1998 r. dostrzegłam różnice kompetencji zawodów medycznych i około medycznych. Prowadząc wykłady i szkolenia na podstawie autorskiego programu edukacyjnego, dokonałam podziału Trychologii na Medyczną i Kosmetyczną, podkreślając rolę integracji specjalistów lekarzy, kosmetologów i fryzjerów.

→ trychologia medyczna - leczy, którą reprezentują lekarze, zajmujący się kompleksowym rozpoznaniem oraz terapią z użyciem środków klinicznych,

→ trychologia estetyczna – wspomaga, działająca holistycznie, reprezentowana przez kosmetologów, biologów, absolwentów kierunków medycznych – ochrony zdrowia, jako terapeutów wspierających leczenie głównie dermatologa, endokrynologa, chirurga,

→ trychologia kosmetyczna - pielęgnuje, gdzie podejmowane są pośrednie kroki w celu poprawy stanu skóry głowy i włosów. Są to zabiegi głównie kosmetyczne oraz fryzjerskie.

Trychologia estetyczna, kosmetyczna nie zastępuje leczenia dermatologicznego!

Do metod diagnostycznych nieinwazyjnych, pół inwazyjnych i inwazyjnych schorzeń skóry głowy, opuszek i włosów zalicza się:

• ocena kliniczna stanu włosów z określeniem typów przerzedzenia/łysienia
  (wg skali m. in. Ludwiga, Hamiltona – Norwooda, Olsena)
• tzw. pull-test, czyli test z pociągania +/ przy uzyskaniu ponad 4 przy pociągnięciu
• trichogram klasyczny, który określa stosunek procentowy włosów w poszczególnej
  fazie wzrostu (anagen, katagen, telogen)
• fototrichogram jako diagnostyka obrazowa cyfrowa – np.: trichoskopia, TrichoScan®
• laboratorium biochemiczne i mykologiczne
• kapilaroskopowa ocena mikrokrążenia
• teledermatologia
• biopsja skóry głowy

PROCEDURY TRYCHOLOGICZNE

1. etap.

Badanie TRICHOSKOPIA (mikroskop cyfrowy)
Specjalistycznym sprzętem – dermatoskopem/mikroskopem cyfrowym przebadana zostaje skóra głowy, pobiera się kilka opuszek z mieszka włosowego. Zalecam powiększenie 20x, które umożliwia różnicowanie struktury włosów, jakość – gęstość – grubość – ilość na danym, badanym obszarze. Powiększenie 200 x dokładnie obrazuje pracę gruczołów łojowych i wydzielania gruczołów potowych ekrynowych i apokrynowych.
Kolejny etap to przeprowadzenie wywiadu z Pacjentem dotyczący miedzy innymi współistniejących chorób przewlekłych, dolegliwości, sposobu odżywiania, zażywania leków, suplementów.

1. etap.

   Trychologia – zabiegi

   Na podstawie przeprowadzonych badań przesiewowych, lekarz stawia diagnozę i ustala program leczenia. Trycholog wspiera uzupełniająco kuracjami skórę głowy, zabiegami stymulującymi wzrost włosów i podtrzymującymi efekty leczenia.
   W razie potrzeby trycholog przeprowadza dalsze badania i konsultacje. Najczęściej współpracuje z lekarzami – dermatologiem, endokrynologiem, histopatologiem, chirurgiem, onkologiem, psychoterapeutą, dietetykiem.

1. etap.

   Profilaktyka po zabiegowa

   Po przeprowadzonym leczeniu lekarz zaleca odpowiednie działania profilaktyczne, które  nie powodują powikłań, pomogą podtrzymać efekty zabiegów, zapobiegną wypadaniu włosów i nawrotom chorobowym na skórze owłosionej głowy.
   Zabiegi trychologii estetycznej są najskuteczniejszą metodą terapii zachowawczej.

Wyzwania w trychologii

Najistotniejszym elementem w procedurach trychologicznych jest wykrycie przyczyny powodującej zmiany skóry głowy, osłabienie, przerzedzenie lub utratę włosów, określenie metod leczenia i profilaktykę.

Poprzez zebranie wywiadu, wykonanie szeregu badań diagnostycznych (np. zeskrobiny mykologiczne, wymazy mikrobiologiczne), których wyniki niezbędne są do postawienia pełnej diagnozy, często przy ścisłej współpracy lekarzy kilku specjalizacji – dermatolog, endokrynolog, chirurg /biopsje skóry/, histopatolog, ginekolog – następuje określenie metody leczenia, wybór odpowiedniej terapii (często transplantacji włosów) i na etapie końcowym podtrzymanie uzyskanego efektu terapeutycznego (zabiegi trychologiczne, karboxyterapia, mezoterapią skóry głowy celowanymi preparatami, osoczem bogato płytkowym lub przeszczepem żywych komórek macierzystych pozyskanych z tkanki tłuszczowej).

W sytuacjach, kiedy nie ma już możliwości podjęcia żadnych metod naturalnych odtworzenia owłosienia na głowie, Pacjent ma możliwość skorzystania z chirurgicznego zabiegu przeszczepu swoich włosów naturalnych lub syntetycznych. Jeśli Pacjent do przeszczep nie zostanie zakwalifikowany, pozostaje metoda niechirurgicznego uzupełnienia ubytków na głowie metodą tzw. systemu z włosów. 

Włos jest też cennym źródłem informacji w Tkankowej Analizie Pierwiastkowej Włosów.
W Polsce metoda znana jest od początku lat 80-tych.To najlepsza metoda oceny stanu przemiany mineralnej organizmu i przewlekłego oddziaływania metali toksycznych.
Jest coraz bardziej docenianym narzędziem diagnostycznym, określającym odżywienie organizmu.
Dzięki właściwej interpretacji poszczególnych proporcji pomiędzy pierwiastkami analiza pomaga określić tendencje do powstawania zaburzeń fizjologicznych, które mogą prowadzić do patologii.

THE INSTITUTE OF TRICHOLOGISTS http://www.trichologists.org.uk/
INTERNATIONAL ASSOCIATION OF TRICOLOGISTS http://www.trichology.edu.au/
THE TRICHOLOGICAL SOCIETY http://www.hairscientists.org/
THE WORLD TRICHOLOGICAL SOCIETY http://www.worldtrichologysociety.com/
INTERNATIONAL CLINICAL AND TRICHOLOGY AESTHETIC http://www.icata.org/